Je hebt het woord waarschijnlijk al meerdere malen voorbij horen komen tijdens het nieuws op televisie of radio… Of wellicht was je er al reeds bekend mee. Maar inflatie is een zeer belangrijk onderdeel van onze economie. De betekenis is eigenlijk redelijk eenvoudig uit te leggen: bij inflatie kan er voor hetzelfde bedrag minder gekocht worden. Dit wordt ook wel geldontwaarding genoemd en komt neer op de stijging van het algemene prijspeil in een economie. In de praktijk betekent dit dat je vorig jaar minder betaalde voor een mandje vol met producten dan dit jaar. Inflatie is in principe prima tot een bepaalde hoogte. Te hoge of juist negatieve inflatie (deflatie genoemd) is daarentegen uiteindelijk slecht voor de economie.
In Nederland wordt de inflatie gemeten aan de hand van de Consumenten Prijs Index (CPI). Deze wordt vervolgens vergeleken met de CPI van dezelfde periode een jaar geleden. Hierbij wordt de waarde van pakket met goederen en diensten bekeken die overeenkomt met het consumptiegebruik van een gemiddeld Nederlands huishouden. Hiervoor worden Nederlandse rekeningen gebruikt en budgetonderzoek dat is uitgevoerd onder een groot gedeelte van de Nederlandse huishoudens. Het geeft daarentegen nooit een volledig correct beeld van de werkelijkheid, aangezien elke productgroep binnen dit pakket een andere prijsstijging kan vertonen.
Een sterke daling of stijging is vaak gekoppeld aan excessen, zoals: politieke crisissen, oorlogen, revoluties of dat er bijvoorbeeld een nieuwe voorraad aan goud of zilver is gevonden dat een bepaalde hoge waarde met zich meebrengt.
Algemeen gesproken wordt inflatie gelinkt aan de ontwikkeling van de maatschappelijke geldhoeveelheid. Dit komt neer op een bepaalde toename van hoeveelheid geld ten opzichte van de aanwezige economische productie in een bepaald land. Bij inflatie is er sprake van een daling van algehele koopkracht van een specifiek land.
Soorten inflatie
Kosteninflatie
Dit geldt met name voor bedrijven. Zij berekenen daarbij de gestegen inflatie door in hun verkoopprijzen, waardoor ze alsnog hun winst kunnen continueren.
Bestedingsinflatie
Deze vorm van inflatie ontstaat in een situatie van overbesteding. Hierbij hebben bedrijven last van een volledig bezette productiecapaciteit. Dit gebeurt wanneer het goed gaat met de Nederlandse economie en er meer vraag is dan aanbod.
Negatieve gevolgen van inflatie
– De burger verliest vertrouwen in zijn eigen munt.
– (internationale) beleggers zien investeringen als risicovoller, waardoor er minder snel zal worden geïnvesteerd in het land.
– De Europese Centrale Bank (ECB) dient het rentetarief te verhogen zodat geldcreatie wordt voorkomen.
Wat is een gezonde inflatie?
Inflatie tussen de 2-3% wordt over het algemeen als acceptabel beschouwd. Echter, ligt het percentage bij een normale inflatie vaak lager dan 2%. De Nederlandse regering probeert de inflatie dan ook elk jaar weer te beperken tot een maximum van 2%. Wanneer de lonen gelijk blijven aan de stijging van de inflatie, dan zal de koopkracht daarmee ook intact blijven; wat het primaire doel is van de regering op economisch vlak.
Gevolgen voor de consument
– Consumenten zullen er voor kiezen om liever niet te sparen, aangezien het huidige geld minder waard zal zijn in de toekomst. De consument voelt zich daardoor gedwongen om zijn geld direct te besteden.
– De reële waarde van langlopende leningen wordt uiteindelijk minder waard. Een positief gevolg is daarbij dat je in principe minder terug hoeft te betalen. Hierdoor wordt lenen ineens een stuk aantrekkelijker.
Waarom is prijsstabiliteit essentieel?
Prijsstabiliteit leidt tot het verminderen van de onzekerheid met betrekking tot de algemene prijsontwikkeling. Daarnaast hoeven de lonen ook niet aangepast te worden naar de inflatie of deflatie. Tevens zal de koopkracht gelijk blijven en verliest de nationale munt niet zijn waarde.
Deflatie
Deflatie is een voortdurende daling van het prijspeil. Hierbij is er sprake van een te kleine vraag naar goederen en diensten, waardoor bedrijven worden gedwongen om hun prijzen lager te stellen. Dit kan ook een voordeel opleveren in internationale handel, aangezien je lagere prijzen kunt hanteren vergeleken met buurlanden.
Hyperinflatie
Hyperinflatie is zeer ongunstig voor de economie en wordt veroorzaakt door sterk oplopende en aanhoudende inflatie. Hierbij lopen de lonen uiteindelijk fors achter op de prijzen van producten en diensten. Daarmee ontstaat er een situatie waarmee de consument niet meer in staat is om zijn dagelijkse boodschappen te doen en dat resulteert uiteindelijk weer tot een dalende economische productie. Investeerders trekken zich daardoor massaal terug uit de economie en een ‘run op de bank’ zorgt er voor dat mensen al hun geld willen opnemen bij een pinautomaat.